Omdat, zoals eerder betoogd, innoveren complex en risicovol is, proberen de belanghebbenden de risico’s zoveel mogelijk te verminderen. Traditioneel zetten ze daarbij onder andere één of meer van de volgende zaken / instrumenten in:
- bewezen innovatie;
- bewezen daadkrachtig team;
- innovatie (uitsluitend) door gevestigd / succesvol bedrijf;
- uitgebreide plannen en regelmatige rapportage;
- directe sturing vanuit belanghebbenden;
- etc.
Al deze maatregelen zijn erop gericht van te voren al zoveel mogelijk te bepalen welke innovaties de grootste kans van slagen hebben. Je kunt vragen stellen bij het wetenschappelijke gehalte van deze maatregelen en of het niet eerder gaat om het kijken in een ‘innovatie glazen bol’.
Bewezen innovatie
Hoe later in het innovatieproces je instapt, hoe duidelijker het al is of de innovatie succes zal hebben (of niet, vaak is het innovatieproces dan al gestopt) en hoe minder risico je dus loopt op een mislukking: de innovatie heeft zich dan al veel meer bewezen. En navenant krijg je dus ook een lagere vergoeding (zoals aandelen) voor het gelopen risico (ROI), als het een succes wordt. Maar ook zijn dan de noodzakelijk investeringen vaak aanzienlijk hoger, dan in het begin van het innovatieproces.
Andersom loop je in het begin van het innovatieproces meer risico, zijn de investeringen relatief lager en krijg je in ruil voor het hogere risico een hogere ROI bij succes. De innovatie heeft zich immers nog (lang) niet bewezen. Succes is daarbij voor de investerende partij vooral in de vroege stadia in het innovatieproces een verkoop van de aandelen van de investerende partij aan een volgende investerende partij.
Later in het proces is het succes voor een investerende partij vaak een overname door een (grote) gevestigde partij in de markt van de innovatie of een beursgang (IPO). Hoewel het ook steeds vaker voorkomt dat investeerders ‘blijven zitten’ en hun ROI halen in de vorm van dividend (delen in de winst van de onderneming waar de innovatie geëxploiteerd wordt) of zelfs letterlijk delen in de winst.
Er zijn ook partijen die per definitie pas later in en/of in
een specifieke fase van het innovatieproces instappen en ook weer op een
bepaalde tijd uitstappen, zoals subsidie gevers. Zij stellen allerlei eisen,
voordat de subsidie verstrekt wordt. En vragen vaak tussentijds en altijd
achteraf uitgebreide rapportages. Belangrijk criterium bij het verlenen van
subsidie is dat het niet om concurrentie vervalsing mag gaan. Dus bijvoorbeeld
een prototype ontwikkelt met behulp van subsidies mag niet verkoopbaar zijn.
Bewezen daadkrachtig team
Vooral bij investeerders speelt het CV van het team en de individuele teamleden een grote rol. Immers de algemene perceptie bij innovatie is dat niet zozeer het genius gehalte van het idee van doorslaggevende betekenis is als wel de executie kracht van het team dat de innovatie uitvoert. En hoe kom je daar achter? Vooral door te kijken naar het verleden: hebben ze het al eerder succesvol gedaan, te weten ondernemen en/of innoveren? Is de opleiding en ervaring passend en toereikend? Enz.
Vooral in Nederland zijn mislukkingen in het verleden daarbij geen pré. In bijvoorbeeld de VS is het noodzakelijk om minstens één keer, maar liefst vaker, mislukt (failliet) te zijn wil je investeringen aantrekken. Immers de (dure) fouten met daarbij behorende lessen die je toen geleerd hebt, zal je deze keer waarschijnlijk niet meer maken is daarbij de gedachte. Ook geeft mislukken (failliet gaan) in de VS doorzettingsvermogen aan; je geeft niet bij de minste of geringste tegenslag op, maar je gaat door tot het uiterste, totdat echt blijkt dat het niet werkt.
Ook heeft men vaak het (misplaatste?) idee dat de bedenker van de innovatie, ook de uitvoerder moet zijn. De bedenker / uitvinder wordt daarbij een keur van taken en vaardigheden met daarbij behorende talenten toegedicht, waarvan het maar de vraag is of hij/zij daarvoor voldoende toegerust is:
- het idee pitchen /presenteren voor de investeerders om geld binnen te halen;
- een business plan en/of business case schrijven;
- de ‘tent runnen’. E.d.
Innovatie (uitsluitend) door gevestigd / succesvol bedrijf
In het verlengde van het vorige gedeelte over ‘Bewezen daadkrachtig team’ wordt succesvolle innovatie vaker toegedicht aan ondernemingen (organisaties) die al succesvol zijn. Immers ze hebben het kunstje van ondernemen en organiseren bewezen onder de knie. Dezelfde argumentatie als eerder is hier van toepassing. In de praktijk betekent dit maar al te vaak dat je als nieuwkomer er nauwelijks tussenkomt, bijvoorbeeld als het gaat om het aantrekken van subsidies en/of investeringen. Dit speelt zich vaak af bij subsidies en innovatie programma’s. Aan de andere kant wordt aan startups ook vaak allerlei bijzondere innovatiekrachten toegedicht, alleen omdat ze startup zijn.
Uitgebreide plannen en regelmatige rapportage
Om meer grip op het innovatieproces, het innovatie team en/of de resultaten van het innovatieproces te krijgen, wordt vaak in het begin om een Businessplan met Business case (vaak samengevat in een investmentdeck) en later in het proces om uitgebreide (tussentijdse) rapportages, reviews en kwaliteitscontroles gevraagd door investerende / subsidiërende partijen. Vaak geflankeerd met periodieke bijeenkomsten.
Men hoopt zo de innovatie binnen de gestelde kaders en doelstellingen en op het ‘goede spoor’ te houden en tijdig te kunnen bijsturen mocht dat nodig zijn. Deze planvorming en rapportage cyclus neemt vaak veel tijd van het innovatie team in beslag.
Directe sturing vanuit belanghebbenden
Naast de controles genoemd in het vorige gedeelte over ‘Uitgebreide plannen en regelmatige rapportage’, komt het vaak voor dat, met name, investeerders directe invloed willen in de innovatie / startup. Bekende manieren daarvoor zijn:
- bepaalde processen voorschrijven;
- leveren van aanvullende diensten bovenop de investering;
- coaching;
- zitting nemen in de raad van advies of zelfs bestuur;
- zitting in het (directie) team.
Hier kunnen grote voordelen in zitten voor het innovatie team, omdat de ervaring en het netwerk van die investeerders direct beschikbaar komen. Maar niet alle investeerders hebben hier de benodigde tijd voor (over). En de leden van het innovatieteam ervaren het soms als motie van wantrouwen en/of het overnemen van het team.